AGREGA (Kum-Çakıl-Kırmataş)
Agrega, kum ve çakıl (veya kırmataş) karışımı olarak tanımlanmaktadır.Genellikle büyüklüğü 1-4 mm arasında olan agrega, kum, 8-31,5 mm arasında olan agrega ise çakıl olarak adlandırılır ve belirtilen ölçülerin aralığındaki malzemenin tümünün bir arada harmanlanması ile oluşur.
Agrega dolgu malzemesi veya yapay taş beton oluşturmak amacıyla diğer malzemeler ile birlikte belirli ölçülerde kullanılan bir elemandır. Doğal agrega, kum ocaklarından, dere yataklarından ya da deniz kıyısından elde edilir. Yapay agrega ise taşların, bu iş için üretilmiş araçlar (konkasör) ile kırılmasıyla mekanik olarak üretilir.
Agregalar elde ediliş şekillerine göre 2 grupta toplanabilir.
Doğal Agrega
Nehirden, denizden, çöllerden, eski göl, dere yataklarından ve taş ocaklarından kırılmamış veya kırılmış olarak elde edilen agregalardır.
Yapay Agrega
Yüksek fırın cürufu, izabe cürufu veya yüksek fırın cüruf kumu gibi sanayi ürünü olan kırılmamış veya kırılmış agregalardır.
Kullanım Alanları:
İnşaat mühendisliğinde beton harcından yol kaplamasına (tüenan agrega) kadar çok geniş bir kullanım alanı vardır.
Agrega Çeşitleri
Agregalar birçok özelliklerine göre sınıflandırabilir. Tane iriliklerine göre 3 gruba ayrılır.
İri Agrega ( Çakıl )
Kırma taş, çakıl veya bunların karışımından elde edilen ve 4 mm çaplı eleğin üstünde kalan malzemelerdir.
İnce Agrega ( Kum )
Doğal kum, kırma kum veya bunların karışımından elde edilen 4 mm çaplı elekten alta geçen malzemelerdir
Karışık ( Tüvanan ) Agrega
Doğal agrega ocağından doğrudan doğruya elde edilen elenmiş ince ve iri agrega karışımıdır. Standart ve şartnamelerde zorunlu kalmadıkça karışık agrega kullanılması istenmemektedir
Agregalarda aranan en önemli özellikler şunlardır
Sert dayanıklı ve boşluksuz olmaları,
Zayıf taneler içermemeleri (Deniz kabuğu, odun, kömür parçası vb..)
Basınca ve aşınmaya mukavemetli olmaları
Toz,toprak ve betona zarar verebilecek maddeler içermemeleri
Yassı ve uzun taneler içermemeleri
Alkali reaksiyonu göstermemeleri
Beton agregalarında elek analizi, yassılık, özgül ağırlık ve su emme gibi deneyler uygun aralıklarla yapılarak kalite sürekliliği takip edilmelidir.